โดยที่การใช้ประโยชน์ในที่ดินที่มีเอกสารแสดงสิทธิในที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามกฎหมายปัจจุบันยังมีข้อจำกัดอยู่หลายประการ ทำให้การใช้ประโยชน์ในที่ดินไม่เป็นไปอย่างเต็มศักยภาพของที่ดิน จึงสมควรขยายความหมายของการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมและเกษตรกรรม เพื่อให้ครอบคลุมถึงกิจการที่เกี่ยวเนื่องกับเกษตรกรรมด้วย ในส่วนความหมายของเกษตรกรก็ควรให้มีความหมายกว้างขึ้น เพื่อเป็นการส่งเสริมให้บุคคลได้ประกอบอาชีพเกษตรกรรมมากขึ้น และสมควรเปลี่ยนแปลงสิทธิในที่ดินที่เกษตรกรได้รับจัดสรรให้เป็นกรรมสิทธิ์ที่สามารถสร้างความมั่นคงแห่งสิทธิ์ในทรัพย์สินให้แก่เกษตรกรได้ และสนองต่อนโยบายรัฐบาลในการแปลงสินทรัพย์เป็นทุน เพื่อสร้างแรงจูงใจในการใช้ที่ดินดังกล่าวเพื่อการพัฒนาด้านเกษตรกรรมได้อย่างมั่นคง โดยให้อำนาจสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) สามารถที่จะออกโฉนดเพื่อเกษตรกรรมให้แก่เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรได้ แต่ยังคงไว้ซึ่งการควบคุมมิให้มีการนำที่ดินตามโฉนดเพื่อเกษตรกรรมดังกล่าว ไปใช้ประโยชน์อย่างอื่นที่ผิดไปจากเจตนารมณ์ของการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมด้วย ซึ่งการแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายว่าด้วยการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมดังกล่าวจะเป็นการส่งเสริมอาชีพเกษตรกรรมให้แก่เกษตรกรได้อย่างมั่นคงและมีศักดิ์ศรี อันเป็นการลดความเหลื่อมล้ำในสังคม สร้างรายได้อย่างยั่งยืน และสร้างแรงจูงใจในการพัฒนาเศรษฐกิจด้านเกษตรกรรมให้เกิดความมั่นคงทางอาหารและเพิ่มพื้นที่สีเขียวอย่างยั่งยืนต่อไป จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้
สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัตินี้ คือ
(1) แก้ไขเพิ่มเติมบทนิยามคำว่า “การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม” “เกษตรกรรม” และ “เกษตรกร” และเพิ่มบทนิยามคำว่า “โฉนดเพื่อเกษตรกรรม” (แก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 4)
(2) เพิ่มอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมในส่วนการกำหนด ระเบียบเกี่ยวกับโฉนดเพื่อเกษตรกรรม และการดำเนินการอื่นที่เกี่ยวข้องกับที่ดินตามโฉนดเพื่อเกษตรกรรม (เพิ่มมาตรา 39 (13) (14) (15) (16) และ (17))
(3) เพิ่มอำนาจให้ ส.ป.ก. สามารถนำที่ดินที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินที่เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินซึ่งเป็นที่ดินรกร้างว่างเปล่า หรือที่ดินซึ่งมีผู้เวนคืนหรือทอดทิ้ง หรือกลับมาเป็นของแผ่นดิน โดยประการอื่นตามกฎหมายที่ดินมาใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้ (แก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 26 (3))
(4) เพิ่มอำนาจให้ ส.ป.ก. ในการออกโฉนดเพื่อเกษตรกรรมให้แก่เกษตรกรหรือสถาบัน เกษตรกร และให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรสามารถมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดเพื่อเกษตรกรรมได้ (แก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 36 ทวิ)
(5) เพิ่มบทบัญญัติเกี่ยวกับโฉนดเพื่อเกษตรกรรม (เพิ่มหมวด 3/1 โฉนดเพื่อเกษตรกรรม มาตรา 39/1 มาตรา 39/2 มาตรา 39/3 มาตรา 39/4 มาตรา 39/5 มาตรา 39/6 มาตรา 39/7 และ มาตรา 39/8)
ตารางเปรียบเทียบร่างแก้ไขเพิ่มเติม ดาวน์โหลดเอกสารประกอบ
1. ผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรง
1.1 สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม
1.2 กรมป่าไม้
1.3 กรมที่ดิน
2. ผู้ที่เกี่ยวข้องโดยอ้อม
2.1 กรมส่งเสริมสหกรณ์
2.2 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช
2.3 ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
2.4 สำนักงานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ
2.5 สำนักงานปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
2.6 สมาคมชาวเกษตรกรไทย
2.7 สมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย
2.8 สมาคมพืชสวนแห่งประเทศไทย
3. ผู้ที่เกี่ยวข้องทั่วไป
- ประชาชน
1. ท่านเห็นด้วย หรือไม่ กับการแก้ไขเพิ่มเติมบทนิยามคำว่า “การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม” “เกษตรกรรม” และ “เกษตรกร” และเพิ่มบทนิยามคำว่า “โฉนดเพื่อเกษตรกรรม” ตามร่างมาตรา 4
2. ท่านเห็นด้วย หรือไม่ กับการเพิ่มอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมในส่วนการกำหนด ระเบียบเกี่ยวกับโฉนดเพื่อเกษตรกรรม และการดำเนินการอื่นที่เกี่ยวข้องกับที่ดินตามโฉนดเพื่อเกษตรกรรม
3. ท่านเห็นด้วย หรือไม่ กับการเพิ่มอำนาจให้ ส.ป.ก. สามารถนำที่ดินที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินที่เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินซึ่งเป็นที่ดินรกร้างว่างเปล่า หรือที่ดินซึ่งมีผู้เวนคืนหรือทอดทิ้ง หรือกลับมาเป็นของแผ่นดิน โดยประการอื่นตามกฎหมายที่ดินมาใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้
4. ท่านเห็นด้วย หรือไม่ กับการเพิ่มอำนาจให้ ส.ป.ก. ในการออกโฉนดเพื่อเกษตรกรรมให้แก่เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกร และให้เกษตรกรและสถาบันเกษตรกรสามารถมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามโฉนดเพื่อเกษตรกรรมได้
5. ท่านเห็นด้วย หรือไม่ กับการเพิ่มบทบัญญัติเกี่ยวกับโฉนดเพื่อเกษตรกรรม (หมวด 3/1)
6. ท่านเห็นว่าพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 และที่แก้ไขเพิ่มเติม มีปัญหาในการบังคับใช้หรือไม่ อย่างไร และการเสนอร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้จะสามารถแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้หรือไม่ เพียงใด
7. ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะอื่น ๆ